GELECEĞE DÖNÜŞ: V. DÜNYA GÖÇEBE OYUNLARINA DOĞRU
Bu yıl 8-13 Eylül tarihleri arasında Kazakistan’ın başkenti Astana’da V. Dünya Göçebe Oyunları – etnik spor dallarını içeren uluslararası spor müsabakaları – düzenlenecek. Bu oyunlar, tarihsel olarak göçebe halkların geleneksel oyunlarına dayanıyor. Oyunlar, UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.
Küreselleşme çağında, dünya genelinde yaşam standartları giderek tek tipleşirken ve etnik özgünlük azalırken, kültürel çeşitliliğin korunması konusu daha da önem kazanıyor. Bu özgünlüğü ve kültürel çeşitliliği korumanın yollarından biri de spor, özellikle milli spor dallarıdır.
Dünya Göçebe Oyunları, 2014 yılında başlamış ve ana amacı geçmişi veya hâlen göçebe olan halkların etnokültürünü, özgünlüğünü korumak, canlandırmak, yaşatmak, geliştirmek, korumak ve gelecek kuşaklara taşımaktır.
Göçebe dünyası yüzlerce etnik grubu bir araya getiriyor. Göçebe kültürü eşsiz ve benzersizdir. Göçebe medeniyeti, sadece bir yaşam tarzı değil, aynı zamanda derin anlamlarla dolu bir sistemdir ve temelinde doğayla bağlantı yatar. Göçebeler doğayı onurlandırmış, onun yasalarını anlamış ve kaynaklarını özenle kullanıp korumuşlardır. Bu nedenle Dünya Göçebe Oyunları’nda çevre, sürdürülebilir kalkınma ve çevrenin korunması gibi bugün her zamankinden daha önemli olan konulara özel bir önem verilmektedir.
Oyunlar, her seferinde katılımcı ülkelerin coğrafyasını genişletiyor ve tarihsel olarak göçebe olmayan ülkeleri de içine alıyor. Bugün Dünya Göçebe Oyunları, milli spor dallarında dünyanın en büyük yarışmaları olup, özgünlüğün gerçek bir vahası, göçebe halkların asırlık geleneklerini korumanın ve canlandırmanın simgesidir.
V. Dünya Göçebe Oyunları, henüz başlamadan tarihe geçti. İlk defa bir dönüm noktasını temsil etmenin yanı sıra, bu oyunlar katılımcı sayısı ve ülkeler açısından da rekor kıracak; Astana’ya 89 ülkeden yaklaşık 3000 sporcu ve resmi heyet üyesi gelecek ve 21 spor dalında 97 madalya seti için yarışacaklar. Bu spor dalları arasında at yarışları, milli güreş çeşitleri, geleneksel zeka oyunları, geleneksel okçuluk ve yırtıcı kuşlarla yapılan milli avcılık yer alıyor.
Dünya Göçebe Oyunları’nın gerçekleştirilme zamanı rastgele seçilmemiştir. Eylül ayı, geleneksel olarak yazlık konaklamadan kışlık konaklamaya geçişin tamamlandığı, bu geçişin kutlamalar, oyunlar ve yarışmalarla dolu olduğu bir dönemdir.
Yaklaşan Oyunlar, sadece sporla sınırlı kalmayacak. Etkinlik kapsamında zengin bir kültürel ve bilimsel program da yer alacak. Özellikle, özel olarak inşa edilmiş bir etno-köyde her gün çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Ziyaretçiler, “Göçebeler Evreni” festivaline katılabilecek, ozanlar arasındaki geleneksel yarışma olan “aytış”ı izleyebilecek, Kazakistanlı zanaatkarların eserlerinin sergileneceği fuara katılabilecek ve göçebe evleri olan yurtlara göz atabilecekler.
Oyunlar sırasında konunun bilimsel yönünü açıklamak ve anlatmak üzere, Kazakistan Ulusal Müzesi’nde “Göçebeler: Tarih, Bilgi, Dersler” başlıklı bir konferans etkinliği düzenlenecek ve burada etno sporların gelişimi, göçebe yaşam tarzı ve bunun modern dünyadaki yeri ele alınacak.
Spor müsabakaları ve kültürel etkinliklerin 100 binden fazla turist tarafından izlenmesi ve ziyaret edilmesi bekleniyor.
Yaklaşan Oyunların simgesi, güneş sembolü taşıyan bir atlı figürüdür. Bu sembol, kırmızımsı tonu kanı ve ateşi hatırlatan yarı değerli bir taş olan karnelyanı simgeliyor ki bu unsurlar yaşam enerjisi, yürek ve güneşle ilişkilendirilir.
Her büyük spor etkinliğinde olduğu gibi, Dünya Göçebe Oyunları bir açılış töreniyle başlayacak ve bu törende sahne gösterileri aracılığıyla Kazakistan’ın kültürü ve önemli tarihi olayları stadyumdaki ve televizyon başındaki izleyicilere tanıtılacak.
Başka bir Olimpiyat geleneği olan meşale taşımak yerine, ülke genelinde “Birlik Kervanı” düzenleniyor. Tüm Kazakistan düzeyinde, yerel ve kutsal su kaynaklarından su alınarak oyunların açılış günü başkente varacak olan bu Kervan, su dolu kabı ile açılış töreninin zirve noktası olacak.
V. Dünya Göçebe Oyunları’nın, Kazakistan tarihindeki en büyük uluslararası spor olayı olacağını belirtmek gerekiyor. Oyunlar, ülkede düzenlenen önceki tüm spor turnuvalarını aşarak, Kazakistan’ın dünya çapında etkinlik düzenleme konusundaki yeteneklerini uluslararası topluma gösterecek.
Böylece Kazakistan, bir hafta boyunca küresel düzeyde etnik sporların merkezi olacak.
Astana’daki Dünya Göçebe Oyunları, sadece bir yarışma değil, aynı zamanda canlı bir müze ve diyalog platformu olacak. Bu platformda gelenekler ve adetler modernite ile buluşacak, Kazak halkının tarihini ve kültürünü dünyaya tanıtacak.
Söz konusu Astana Göçebe Oyunları bütün dünyaya, kültürel çeşitliliğin değerini ve küresel değişimler karşısında ulusal kimliği korumanın önemini hatırlatarak özgünlük ve geleneklerin, kültür, spor ve doğanın birbirleriyle uyum içinde olduğu bir geleceğin inşası için nasıl bir temel oluşturabileceğine ilişkin parlak bir örnek teşkil edecektir.
Cesurhan TAŞ(TURAN-SAM Ankara Temsilcisi)
